Gezgin Anne’ye Sor: Uçak Yolculuklarında Radyasyon Bebeğe Zararlı mıdır?

Merhabalar, sizden feyz alarak kızımızı gezmeye alıştırmayı düşünüyoruz ama eşimin aklına takılan bir soru var. Acaba 1 yaşın altındaki bir bebek yılda kaç defa uçağa binebilir? böyle bir araştırma yaptınız mı acaba?
Radyasyon biriken bir şey. Bebek 8 aylik olana kadar toplam 6 defa uçağa binecek, bu sayı sizce fazla mı ya da daha bircok defa uçağa binebilir mi acaba?
Şimdiden cevabınız için teşekkürler.


Hüseyin B.


Teşekkür ederim Hüseyin Bey. Sorunuzu cevaplamak için biraz araştırma yaptım. Ben kozmik radyasyon hakkında epey birşey öğrendim sayenizde. Umarım eşinizin ve diğer annelerin de bu konudaki endişeleri giderilir.


Hepimiz günlük yaşam koşullarımızda doğadan belli bir miktarda radyasyon alıyoruz. Genelde bir insan havadan ve topraktan yılda 1 ile 10 milisievert (mSv) radyasyon alır. 50 ile 100 mSv radyasyona maruz kalmak kanın kimyasını bozar ve insan hastalık belirtileri gösterebilir. (1)


Uzman doktorlara göre hamileyken yapılan uçak yolculuğu gelişmekte olan bebeğin hücre DNA‘sını bozabilir. Öte yandan diyetisyenlere göre hamilelikte sosis, salam yemek de bebeğin hücre DNA’sını olumsuz yönde etkiler. Gerçekteyse birçok sağlık uzmanı, uçuşlarda kozmik radyasyona maruz kalmanın sağlığa çok az etkisi olduğunu ve fetüse zarar verme dozunun oldukça altında olduğunu söyler. (2)


Uçağa binen bebekler ve çocuklar için maruz kalınan radyasyonla ilgili Türkçe kaynak bulamadım. Amerika’da yapılmış bir örneği aktarayım. Genelde maruz kaldığınız radyasyon dozunu hesaplamak için bir internet sitesi adresi vermiş, buyrun tıklayın: US Environmental Protection Agency (Amerikan Çevre Koruma Ajansı). Standartlara göre devlet yaşadığımız yerde, bir insanın, çocuklar dahil, bir yılda 100 mrem yani 1 mSv kadar radyasyona maruz kalmasında bir sakınca görmüyor. Yukarıdaki linkte verdiğim hesaplayıcıda da görüldüğü gibi 1000 millik (~1600 kilometre) bir uçuşta 1 mrem (0.01 mSv) radyasyon alınmakta. Uçağın kalkış ve iniş esnasındaki radyasyon miktarı gözardı edilmiş. Bebeğiniz, 1000 mil uzağa 6 kez gidip gelecek dahi olsa bu 6×2 (gidiş-dönüş) 0.12 mSv yapar ki, 1 mSv değerinin çok altında bir değer. Uçuş mürettabatının bir senede yüzlerce saati havada geçirdiğini düşünürsek onların radyasyondan dolayı kansere veya ciddi bir hastalığa yakalanma oranları diğer nüfusa göre %1 veya %2 artar. Bu okuduklarım senede birkaç kez uçağa binmenin kimseye zararı olmayacağını düşündürtüyor bana, ne 40 yaşında ne 4 yaşında ne de 4 aylıkken. (3)


Tübitak yayınına göre gezi amaçlı uçak yolculukları nedeniyle yılda 50 saat uçakta geçirilse dahi maruz kalınan doz toplam 0.3 mSv. Bu değer, deniz seviyesinde bir yerleşim yerinde karşılaşılan doğal radyasyon dozunun beşte birinden azdır. Bu nedenle yılda birkaç saatlik uçak yolculukları hamilelerde bile risk içermez. Röntgen filmi çektirilmesinde bu dozdan daha fazla radyasyona maruz kalınır. (4)


Kısacası siz ne kadar zarar görecekseniz yapacağınız uçak yolculuklarından dolayı, bebeğiniz de o kadar zarar görecek. Yılda birkaç kez kutuplar üzerinden uçmayacaksanız sorun yok gibi görünüyor. İyi gezmeler…


(1) Bilkent Üniversitesi, http://www.bilkent.edu.tr/~bilheal/aykonu/ay2011/radyasyonturk.htm
(2) Dr Mustafa Torgaç, http://www.mustafatorgac.com/gebelik.i294.gebelikte-ucak-yolculugu-ve-seyahat
http://www.yiyorumbuyuyorum.com/makaleler/hamilelik-doneminde-dikkat/makale609.html
(3) Specialists in Radiation Safety (Radyasyon Koruma Uzmanlığı), http://hps.org/publicinformation/ate/q9770.html
(4) Tübitak Bilim Teknik Dergisi Mayıs 2006 makalesi, http://www.nukte.org/node/167


Resim: http://www.flickr.com/photos/corneveaux/3169980682/